Van Amsterdam naar Batavia

Het scheepsjournaal van Arnold Hogerwaard, ingenieur van de waterstaat, als passagier van het zeilschip Henriette Maria op haar reis van Amsterdam naar Batavia in 1862

Leeuw, Peter de | Paperback / softback | 14-11-2023 | 9789464262179

Wie in de negentiende eeuw van Nederland naar Nederlands-Indië wilde voer mee op een zeilend koopvaardijschip. De reis rond Kaap de Goede Hoop duurde enkele maanden en was gevaarlijk en oncomfortabel. Dat veranderde in 1869 toen het Suezkanaal werd geopend en geriefelijke stoomschepen passagiers in enkele weken naar de Oost brachten.

De 27-jarige Arnold Hogerwaard behoorde tot de laatste lichtingen Indischgasten die de oversteek op de ouderwetse manier maakte. Tijdens zijn vier maanden durende reis in 1862 hield hij een journaal bij. Daarin deed hij, op humoristische wijze en met oog voor detail, verslag van zijn belevenissen, zijn medepassagiers en het dagelijks leven aan boord. Hij illustreerde zijn journaal met charmante tekeningen.

Er zijn de nodige scheepsjournalen uit de negentiende eeuw bewaard gebleven. Verreweg de meeste daarvan zijn echter geschreven door kapiteins en stuurlieden en bevatten hoofdzakelijk nautisch-technische informatie. Hogerwaards journaal is een van de weinige bewaard gebleven journaals die zijn geschreven door een passagier en het dagelijks leven aan boord beschrijven. Dit boek bevat de nog niet eerder gepubliceerde volledige tekst en de tekeningen van Hogerwaards opmerkelijke journaal.

Uitgebreid historisch onderzoek maakte het mogelijk om de reis van Hogerwaard nauwgezet te reconstrueren. De begeleidende hoofdstukken vertellen wie Hogerwaard, zijn medepassagiers en de kapitein van het schip waren en hoe het hen na aankomst op Java verging. Ook de geschiedenis van de rederij en het schip, de lading en de bemanningsleden komen voor het voetlicht. Het dagboek en de begeleidende hoofdstukken bieden zo een unieke inkijk in passagiersreizen naar Nederlands-Indië rond het midden van de negentiende eeuw en daarmee in een minder bekend aspect van de Nederlandse koloniale geschiedenis.